জন্ম শতবৰ্ষত বিস্মৃত যোগেন্দ্ৰনাথ

 

দিগন্ত ওজা

 

যেন অসমৰ ৰাজনীতিত বিস্মৃত হ’ল যোগেন্দ্ৰনাথ৷ ১৭জন বিধায়কৰ দলনেতা হৈও আজিৰ এই দিনটোতেই (৯ ছেপ্টেম্বৰ, ১৯৭৯) অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব লোৱা যোগেন্দ্ৰনাথ হাজৰিকা যেন হৈ উঠিছে আজিৰ প্ৰজন্মৰ বাবে এক অপৰিচিত নাম ৷ সঁচা— অসমৰ হ্ৰস্বকালীন মুখ্যমন্ত্ৰী যোগেন্দ্ৰনাথ হাজৰিকাৰ শাসনৰ কালছোৱাত এনে একো প্ৰশাসনীয় সিদ্ধান্ত হোৱা নাছিল যাৰ বাবে তেওঁ স্মৰণীয় হৈ ৰ’ব ৷ কাৰ্যতঃ হাজৰিকাই দায়িত্বই লৈছিল সেই সময়ত, যেতিয়া অসমত ছাত্ৰ আন্দোলনে ক্ৰমাৎ ধাৰণ কৰিছিল প্ৰৱল ৰূপ ঃ ১৯৭৯ৰ সেই নিৰ্বাচন বৰ্জনৰ দাবীত প্ৰতিবাদী জনতাৰ বিক্ষোভ আৰু বিপৰীতে আৰক্ষী-চি আৰ পি এফৰ নিয়ন্ত্ৰণ অভিযানৰ পৰিণতিত হতাহত হৈছিল বহুজন— তালিকাত সোমাইছিল খৰ্গেশ্বৰ তালুকদাৰ, দিলীপ হুজুৰী আৰু অনেকৰ নাম৷ এই ধামখুমিয়াৰ মাজত ৩ মাহ ৩ দিনীয়া দুৰ্বল চৰকাৰখনৰ শাসনকালত গুৰুতৰ সিদ্ধান্ত লোৱাৰ আশাই আছিল বৃথা; তেওঁৰ মুখ্যমন্ত্ৰিত্বৰ সামৰণিয়েই পৰিছিল ১৯৭৯ৰ ১২ ডিচেম্বৰৰ ৰাষ্ট্ৰপতি শাসনৰ মাজেৰে ৷ কিন্তু এক ধৰণে চাবলৈ গ’লে তেৱেঁই আছিল অসমৰ প্ৰথমটো আঞ্চলিক দল নেতৃত্বাধীন চৰকাৰৰ মুখ্যমন্ত্ৰী ৷ জনতা দল ত্যাগ কৰি তেওঁ গঠন কৰিছিল অসম জনতা দল (বিধায়কৰ সদস্য সংখ্যা ১৭)— তেওঁৰ নেতৃত্বত পিডিএফ (সদস্য সংখ্যা ৬) তথা জনতা এছৰ (৪) সৈতে গঠন হৈছিলঅসম জনতা দলৰ যুক্তদলীয় চৰকাৰ৷ বাহিৰৰ পৰা এই চৰকাৰক সমৰ্থন দিছিল ২২ জনীয়া কংগ্ৰেছ, ৮ জনীয়া কংগ্ৰেছ-আই আৰু ছজনীয়া চিপিআইয়ে৷  এই মুখ্যমন্ত্ৰিত্বক বাদ দিও দীৰ্ঘদিনীয়া সংসদীয় জীৱনত যোগেন্দ্ৰনাথ হাজৰিকাৰ এনে কিছু ভূমিকা আছিল, যাৰবাবে তেওঁক অসমৰ ৰাজনীতিত উপেক্ষা কৰা উচিত নহয় ৷

বিশেষ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিত গোলাপ বৰবৰাৰ পদত্যাগৰ পাছত ৫৫ বছৰ বয়সত অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰীৰ দায়িত্ব লোৱা যোগেন্দ্ৰনাথ হাজৰিকাৰ অৱদান অৱশ্যেই সংসদীয় ৰাজনীতিতেই বেছি৷ ১৯৫১-৫২ৰ প্ৰভিজনেল লোকসভাৰ সদস্য হৈয়েই হাজৰিকাই জৱহৰলাল নেহৰুৰ সন্মানীয় সংসদীয় সচিবৰ (বিদেশ মন্ত্ৰ্যালয়) দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰি ১৯৬২ চন পৰ্যন্ত চম্ভালিছিল সেই দায়িত্ব৷ ১৯৫২ৰ প্ৰথম লোকসভালৈ ডিব্ৰুগড়ৰ পৰা নিৰ্বাচিত এই ৰাজনীতিকে ১৯৫৭ আৰু ১৯৬২ৰ নিৰ্বাচনতো সাংসদৰ দায়িত্ব পালন কৰিছিল৷  সংসদত থকা কালছোৱাত তেওঁ আছিল কেইবাখনো সংসদীয় সমিতিৰ সদস্য— সংসদৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে ১৯৬২ চনত ছোভিয়েত ৰাছিয়া  ভ্ৰমণ কৰাৰ উপৰি ব্ৰিটেইন, যুক্তৰাষ্ট্ৰ, জামাইকা, ফ্ৰাঞ্চ, পশ্চিম জাৰ্মানী আদি ৰাষ্ট্ৰও ভ্ৰমণ কৰিছিল এইজন ৰাজনীতিকে৷ পিছলৈ ইন্দিৰা গান্ধীৰ মতাদৰ্শৰ সৈতে হোৱা সংঘাতৰ বাবে কংগ্ৰেছ ত্যাগ কৰি তেওঁ যোগ দিছিল জনতা দলত— ৰাজ্য ৰাজনীতিত জড়িত হৈ দুলিয়াজানৰ পৰা বিজয়ী হৈছিল অসম বিধানসভালৈ৷

অৱশ্যেই গোলাপ বৰবৰা চৰকাৰক অস্থিৰ কৰি হ্ৰস্বকালীন চৰকাৰ গঠন কৰাৰ আঁৰত হাজৰিকাৰ ক্ষমতাৰ প্ৰতি লালসাক লৈও উঠিছিল অনেক অভিযোগ, বহু প্ৰশ্ন৷ তেতিয়াৰ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতিত সেয়া অন্য আলোচনাৰ বিষয়৷ কিন্তু কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা এম এ আৰু এল এল বি কৰি গুৱাহাটী উচ্ছ ন্যায়ালয়ৰ লগতে উচ্ছতম ন্যায়ালয়তো ওকালতি কৰা এই ৰাজনীতিকৰ বিষয়ে যেন আলোচনা কৰিবলৈ আজিৰ ৰাজনীতিক কিম্বা ৰাজনৈতিক বিশ্লেষকৰ সমল আৰু সময়ৰ চৰম অভাৱ ৷ ১৯২৪ত ডিব্ৰুগড়ত ওপজা এই প্ৰাক্তন মুখ্যমন্ত্ৰীক— হলেই যেনিবা তিনিমহীয়া শাসনকালৰ— লগতে বিধান সভাৰ প্ৰাক্তন অধ্যক্ষক, অসম বিধান সভায়ো জন্ম শতবাৰ্ষিকীত সন্মান জনোৱাৰ কথা ভাবিব নোৱাৰেনে?

Published in The Dainik Janambhumi, September 9, 2013, page-1