দৰমহাৰ ধনকণ, সীমিত উপাৰ্জন ৰাহি কৰি বিপদৰ দিনলৈ জমা কৰি ৰাখিবলৈ ভাৰতীয় মধ্যবিত্তই কত কি যে কৰিব নালাগে...৷
পাৰি,
হিচাপ-নিকাচৰে সেয়াও সম্ভৱ৷ হওকেই বাৰু আয় সামান্য৷ পৰিকল্পনা নিখুঁট হ’লে ক’ৰবাত বিনিয়োগো
কৰিব পাৰি টানি মানি ৰাহি কৰা আৰ্জন৷ তাৰ পথৰ সন্ধান দি ‘পেংগুইন’ প্ৰকাশিত এখন কিতাপত
(ডাইমণ্ড ইন দ্য ডাষ্ট ঃ কনজিষ্টেণ্ট কম্পাউণ্ডিং
ফৰ এক্সট্ৰা অৰ্ডিনেৰী ৱেল্থ ক্ৰিয়েশ্যন) লিখা হৈছিল ঃ বিনিয়োগ হৈছে টেষ্ট ক্ৰিকেটৰ
দৰে৷ সিমানেই নহয়, বিনিয়োগকাৰীৰ লক্ষ্যও হোৱা উচিত কুশলতা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ সমন্বয়ৰে
বিশাল সফলতা লাভ কৰা ‘লিকটা’ দ্ৰাবিড়ৰ দৰে কোম্পানীৰ সঠিক বাচনি৷
ভাৰতীয়ক
ধনৰ ব্যৱহাৰৰ কাৰ্যকৰী পৰামৰ্শ দিবলৈও ৰাহুলৰেই উদাহৰণ৷
সৌৰভ
মুখাৰ্জী, ৰক্ষিত ৰঞ্জন, সলিল দেশাইয়ে যথাৰ্থ উদাহৰণেই দিছে৷ মাৰাঠা ব্ৰাহ্মণ শাৰদ দ্ৰাবিড়ৰ
সন্তান ৰাহুল দ্ৰাবিড়ত পৰিগণিত হোৱাৰ আঁৰততো কুশলতা আৰু ব্যৱহাৰিক দক্ষতাৰ সমন্বয়েই
মূল! আৰু এই যে বিশেষণটো— লেকেটা!
বহু
ক্ৰিকেট বিশেষজ্ঞৰো সেইবাবে দ্ৰাবিড়তেই বিনিয়োগ সৰ্বাধিক৷
সেই
যে প্ৰথম শতৰাণটো আহিছিল জোহানেছবাৰ্গত…
ক্ৰনিয়েৰ দক্ষিণ আফ্ৰিকা তেতিয়া তগবগ তেজীঘোঁৰা৷ ডোনাল্ড-পোলকৰ সাফল্যৰ ৰবি বিৰাজ কৰিছে মধ্য গগণত৷ এই দুই পেচাৰৰ আগমন মানেই প্ৰতিপক্ষৰ শিৱিৰত কঁপনি৷ ক্ৰনিয়েৰ ‘অস্ত্ৰ ভাণ্ডাৰ’ত আৰু আছিল ক্লুজনাৰ, কালিনান, কিৰ্ষ্টেন৷ শচীন নেতৃত্বাধীন ভাৰত প্ৰথম দুয়োখন টেষ্টত পৰাস্ত৷ জোহানেছবাৰ্গ আছিল ভাৰতৰ বাবে মাথোঁ সন্মান ৰক্ষাৰ ৰণ৷
আৰম্ভ হ’ল ভাৰতৰ বেটিং৷ প্ৰথম ২৩ অভাৰত ৰান ২৫৷
কিন্তু
পুৱাৰ ফেঁহুজালিৰে দিনটোৰ বতৰৰ আভাস লোৱাৰ ক্ষেত্ৰ ক্ৰিকেট নহয়৷ বিক্ৰম ৰাথোৰৰ পতনৰ
পাছত দ্ৰাবিড়ৰ প্ৰৱেশে দুনাই বুজাই দিছিল শতিকাজুৰি আপ্তবাক্যত পৰিণত হোৱা সেই কথা—
ক্ৰিকেট মানেই গভীৰ অনিশ্চয়তা৷ আজিও সাঁথৰ, ’৯৭ৰ ১৬ জানুৱাৰীত জোহানেছবাৰ্গৰ ক্ৰিজলৈ
সোমাই যাওঁতে ৰাহুলে হাতত বেটৰ লগতে কি নিছিল— বেডিং, নে চিমেণ্ট!
বেটছমেনতো
নহয়, যেন চেলাপেটি জোক৷
প্ৰায়
ন ঘণ্টাৰ সেই প্ৰতিৰোধ ভাঙিবলৈ ডোনাল্ড -পোলকেও সলনি কৰিবলগীয়া হ’ল লাইন আৰু লেংথ৷
অৱশেষত যেতিয়া ব্যক্তিগত ১৪৮ ৰানত অন্তিমটো উইকেটৰ ৰূপত ৰাহুল পেভিলিয়নলৈ উভতিছিল, দলৰ তেতিয়ালৈ
সংগ্ৰহ ৪১০৷ দ্বিতীয় ইনিংছত দ্ৰাবিড়ৰ ৮১য়েই দলক দেখুৱাইছিল জয়ৰ মুখ৷ কালিনানৰ শতৰান
আৰু বতৰৰ বিঘিনিয়ে ভাৰতৰ শতৰু শালিছিল সঁচা, তথাপি দ্ৰাবিড় যুগ আৰম্ভৰ সেয়াই আছিল পূৰ্বৰাগ৷ যাৰ
অন্য নাম হৈ উঠিছিল অসম্ভৱক অতিক্ৰমৰ অদমনীয় বাসনা৷ দলৰ ফল’ অনৰ পাছতো জয় সম্ভৱ—এই
পথতেই গঢ় লৈছিল তাৰ অনন্য উদাহৰণ৷
ইডেন
গাৰ্ডেনৰ সেই ইনিংছৰ কথা থাকক৷ অষ্ট্ৰেলীয়াৰ বিৰুদ্ধে লক্ষ্মণ-দ্ৰাবিড়ৰ সেই বিৰত্বব্যঞ্জক
কাহিনী নাজানে কোনে? সেয়াতো ক্ৰিকেটৰ মহাকাব্য৷ মানুহৰ মন-মগজু-বিবেক অধিকাৰ কৰি লোৱা,
অতীত-বৰ্তমান ভেদি ভৱিষ্যতলৈ শাস্ত্ৰীয় সংগীতৰ সুৰ হৈ ৰোৱা কাহিনীক নতুনকৈ তুলি ধৰাৰ
বাবে যোগ্যতা মোৰ নাই৷ তাৰ বাবে এক হ’ব লাগিব চৌৰাচিয়া-জাকিৰ হুছেইন- বিছমিল্লা খাঁ৷
সেয়া
থাকক৷ চকুৰ আগত ভাঁহিছে ২০০৪ৰ এটা ইনিংছ৷
ৰাৱালপিণ্ডিত
সেইদিনা নামিছিল ভাৰতৰ বসন্ত৷
চ’তৰ
জুই আৰু ব’হাগৰ বসন্তৰ সংক্ৰান্তি সেয়া৷
পাকিস্তানলৈ
গৈছিল গাংগুলীৰ ভাৰত৷ আব্বাছ-ইমৰাণৰ দেশত ভাৰতৰ টেষ্ট জয় যেন পূৰণ নোহোৱা সপোন৷ গাভাস্কাৰ-
অমৰনাথ- কপিল-বিশ্বনাথৰ শক্তিয়েও পৰা নাছিল ১৯৭৮-৭৯ত, পৰা নাছিল ’৮৪-৮৫ত, ৰবি-আজহাৰ-শচীন-
কপিলৰ বাবেও অসম্ভৱ আছিল ’৮৯ত৷
গাংগুলীৰ
ভাৰত আছিল বেপৰোৱা৷ অকুতোভয়৷ প্ৰথম টেষ্টতে ত্ৰিশতকেৰে মুলতানৰ চুলতানৰূপ ধৰি বিজয়
আনি দিছিল চেহৱাগে৷ লাহোৰত পাকিস্তানে সমতা স্থাপন কৰাৰ পাছত ৰাৱালপিণ্ডি হৈ উঠিল
‘সিদ্ধান্তৰ স্থান’৷ পাকিস্তানক প্ৰথম ইনিংছত ২২৪ত বালাজী-পাঠান-নেহৰাই বান্ধি ৰাখিলেও
আখটাৰৰ প্ৰথম বলতেই য়াচিৰ হামীদৰ হাতত বন্দী হ’ল চেহৱাগৰ কেট্চ৷ গেলাৰী ফাটি পৰিল পাক
সমৰ্থকৰ উল্লাসেৰে৷
সেইদিনা
আছিল ১৪ এপ্ৰিল, চ’তৰ সংক্ৰান্তিকাল৷
দ্ৰাবিড়ে
আখটাৰৰ সন্মুখত অৱস্থান লওঁতে কোনেও ধৰিব পৰা নাছিল মনত তেওঁ কঢিয়াই আনিছে ভাৰতলৈ বসন্ত
অনাৰ সংকল্প৷ চকু হীমশীতল, হাতত চিৰাচৰিত ‘গাণ্ডিৱ’৷ পাৰ্থিৱে কিছু দূৰলৈ সহযোগ কৰাৰ পাছত শচীনেও
বিদায় ল’লে ব্যক্তিগত এক ৰানত৷ ৰাহুলৰ মাজত সেই লৈ বিহ্বলতা নাছিল৷ ৭৪০ মিনিট সমৰক্ষেত্ৰত
থাকি ৩০ ৰানৰ দূৰত ত্ৰিশতকৰ পৰা থমকিল ঠিকেই, কিন্তু তেওঁৰ বাবেই সম্ভৱ হ’ল ভাৰতৰ ৬০০ ৰান৷ অৱধাৰিতভাৱেই সিদ্ধান্তৰ টেষ্টত ইনিংছ ব্যৱধানত জয়ী হৈ ভাৰতে চূৰ্ণ কৰিলে পাকিস্তানৰ
দৰ্প৷
হয়,
ৰাহুল দৰ্পহাৰী৷
তেওঁৰ
নামৰ সৈতে এইটো বিশেষণো প্ৰযোজ্য৷ সেইবাবেই প্ৰয়োজনত এদিনীয়াত হেংদাঙৰ দৰে ঘূৰাব পাৰে
বেট, ল’ব পাৰে উইকেটৰ পাছতো অৱস্থান৷ আনৰ দৰ্প নাশ কৰাৰ পথতো কেনে এক সৌম্য ৰূপ!
যেন
ৰাহুল বুদ্ধ-গান্ধীৰ সাৰ্থক অনুসৰণকাৰী…
(খ)
চিকিৎসক পত্নী বিজেতাৰ সৈতে |
গুহৰ
কথাত যুক্তি আছিল৷ ফিল্ডাৰ হিচাপে সৰ্বাধিক কেট্চৰ বিশ্ব
অভিলেখ ৰাহুলৰেই৷ জয়বৰ্ধনে, কালিছ, পণ্টিং, মাৰ্ক ৱ’… ৰাহুলৰ পাছতেই যিসকলৰ স্থান,
সকলোৱে কোন কাহানিবাই লৈছে অৱসৰ৷ এতিয়াও খেলি থকাসকলৰ যিজন শীৰ্ষত, তেওঁৰো এই অভিলেখ
চুবলৈ বহু বাকী৷ গুহৰ পৰামৰ্শৰ কাৰণো এইটোৱেই৷
দুদিন
পাছতে মেইলত দ্ৰাবিড়ৰ সঁহাৰি আহিল৷ লিখিছিল, আপোনাৰ শেহতীয়া কিতাপখন পঢিছোঁ৷ আপুনি
ঠিকেই লিখিছে, আমাৰ সকলো বুৰঞ্জী যেন গান্ধীতেই ৰৈ গৈছে৷ মই কিতাপখন এতিয়াও পঢ়ি অঁটোৱা
নাই৷ পঢ়ি পিছে ভাল লাগিছে৷ এইখনৰ লগতে আন বহু বিষয়ে আপোনাৰ সৈতে কথা পতাৰ মন আছে…
গুহৰ পৰামৰ্শক লৈ এটাও শব্দ তাত নাছিল৷ কিন্তু মেইলত
প্ৰতিভাত হৈছিল দ্ৰাবিড়ীয় স্তৰ৷ দলীয় নীতিক লৈ টীম মেনেজমেণ্টৰ বাহিৰে কাৰো সৈতে আলোচনা কৰিবলৈ তেওঁ অসন্মত, লাগিলে যিমানেই বিদ্বান নহওক কিয়৷ সেই বিদ্বানৰ সৈতে তেওঁ পাতিব কিতাপৰ
কথা৷ ভূগোল- বুৰঞ্জী- সাহিত্যৰ কথা৷
দুই সন্তানৰ সৈতে |
এইবোৰেই
দ্ৰাবিড় চৰিত্ৰটোত আৰোপ কৰিছে মহত্ব৷ হয়, কেৱল ধ্ৰুপদী ইনিংছবোৰেই দ্ৰাবিড়ক মহান কৰি
তোলা নাই৷ ৰানেইতো সকলো নহয়৷ শচীনৰ তুলনাত প্ৰথম ৫০ খন টেষ্টত শতক, ৰান, গড় সকলোতে
আছিল চেহৱাগেই আগত৷ আজি আৰু তেণ্ডুলকাৰৰ তুলনাত কোনেও ‘বীৰু’ক মহান বুলি নকয়৷
ৰানেই
সকলো নহয়৷ চমক সৃষ্টি বাদ দিয়া, তুমি কিমান কি কৰিছা সেয়াও মূল কথা নহয়, কৃতকৰ্মৰ
বাবে গ্ৰহণ কৰা পথহে আচল, কাৰণ সেয়া একান্ত তোমাৰ— এয়াতো জীৱনৰো শিক্ষা৷
ক্ৰিজত,
ফিল্ডত, ড্ৰেছিং ৰূমত নিজৰ কাৰ্যৰে দ্ৰাবিড়ে ধীৰে ধীৰে প্ৰমাণ কৰিছে তেওঁ ক্ৰিকেটৰ
অনন্য সাধাৰণ চৰিত্ৰ৷ ১৯৯৬ত অভিষেক ঘটা খেলুৱৈজনে মাৰ্জিত, অথচ দৃঢ়তাৰে নিগাজি কৰি
ল’লে স্বকীয় আসন৷ বিগত শতিকাৰ নব্বৈৰ দশকে আনিছিল পৰিৱৰ্তনৰ ধুমুহা৷ বতৰ সলনিৰ নিদৰ্শন
দিছিল বলিউদে, দিছিল ক্ৰিকেটীয় গাঁঠনিৰ বিৱৰ্তনে৷ লাৰা-শচীনৰ প্ৰতাপত ক্ৰমাৎ অস্তমিত
হৈছিল ভেংছৰকাৰ-মঞ্জৰেকাৰৰ শৈলী৷ কিন্তু ৰাহুলে প্ৰমাণ কৰিলে ‘ৰ’ছ’মন’, ‘বেটেলশ্বিপ
পটেমকিন’ৰ মৰ্যাদা একবিংশ শতিকাতো অম্লান, ডিছপ’জিবল ক্ৰিকেট’ৰ দিনতো ধ্ৰুপদী শৈলীৰে
আজুৰি আনিব পাৰি বিজয়৷ শতৰুৰো কৰিব পাৰি হৃদয় জয়৷
…মনৰ চকুত স্থিৰ হৈ ৰৈছে ২০০২ৰ লীডছ টেষ্ট৷ ২২ৰ পৰা
২৪ আগষ্টলৈ সগৌৰৱে উজলি উঠিছিল ভাৰতীয় বেটিঙৰ তিনিওটা স্তম্ভ৷ দ্ৰাবিড়, শচীন, সৌৰভে
ব্যক্তিগতভাৱে পাৰ কৰিছিল তিনিটা অংকৰ সীমা৷ অথচ টছত জিকি গাংগুলীয়ে বেটিঙৰ সিদ্ধান্ত
লওঁতে উচপ খাই উঠিছিল বহু প্ৰাক্তন ক্ৰিকেটাৰ৷ কামুকৰ দৰে সেউজীয়া পৃষ্ঠতলে য’ত ফাষ্ট
বলাৰত নিৰন্তৰ দিয়ে বাসনাৰ হাতবাউল, তাত ভাৰতীয় অধিনায়কে কিয় লৈছে আত্মঘাতী সিদ্ধান্ত?
চেহৱাগৰ খৰতকীয়া বিদায়ে দৃঢ় কৰি তুলিছিল তেওঁলোকৰ ভাৱনা৷ বেটক পক্ষাঘাতগ্ৰস্ত কৰি তুলিব
পৰা সেই পৰিৱেশত বিশ্বৰ অগণিত দৰ্শকে দেখিছিল বেটৰ ধ্ৰুপদী সঞ্চালন৷ এপিনে বাউঞ্চাৰ
বৰ্ষণ, আনপিনে প্ৰলুব্ধ কৰিব পৰা অফ ষ্টিকৰ বাহিৰৰ বলৰ মাজত দূৰ্বলতাক প্ৰশ্ৰয় নিদিয়াৰ সংকল্প৷ ফ্ৰণ্ট ফুট ডিফেন্সৰ সেই সুনিপুন দ্ৰাবিড়ীয় কলাত এতিয়াও আচ্চন্ন বহু বিশ্লেষক৷ তেওঁলোকে আজিও বখানে, ৰাহুলৰ ডিফেন্সৰ
বাবেই সম্ভৱ হৈছিল শচীন-সৌৰভৰ শতক৷
ৰাহুল অনন্য৷ সম্ভৱতঃ আমাৰ জীৱদ্দশাত দেখিব পৰা তেঁৱেই
অন্তিমজন ধ্ৰুপদী বেটছমেন৷
তেওঁ ‘বেলেগ’৷ সেইবাবেই মঞ্চালোকৰ পৰা আঁতৰি নিৰৱে নিজক জড়িত কৰিব পাৰে তৰুণ প্ৰতিভা সৃষ্টিত৷ জনমানসৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিব পাৰে ব্যক্তিগত জীৱন৷ বিবাহ বাহৰৰ বাহিৰত ভিৰ কৰা মিডিয়াৰ আঁৰতেই বিয়া সম্পন্ন কৰি গোপনীয়তা ৰক্ষাত সহযোগ কৰা সংবাদ মাধ্যমক জনাব পাৰে আন্তৰিক ধন্যবাদ৷
‘বাইশ গজ’ৰ সংগ্ৰাম আৰু ব্যক্তিগত জীৱন দৰ্শন একাকাৰ কৰি তোলাজনৰ বিষয়ে লিখি জানো তৃপ্ত হ”ব পাৰি?
এই সমাপন আপাততঃ অসমাপ্ত হৈয়েই ৰওঁক৷ (সমাপ্ত)
(সন্নিৱিষ্ট আলোকচিত্ৰসমূহ ইণ্টাৰনেটৰ পৰা সংগৃহীত৷ তাত এই লেখকৰ কোনো স্বত্ব নাই৷)
No comments:
Post a Comment